با خواندن این مقاله چه چیزهایی بدست خواهیم آورد؟
- زندگی شهرنشینی چه مشکلاتی برای فرزندانمان بوجود خواهد آورد؟
- سرگرمیهای مفید جایگزین بازیهای کامپیوتری چیست؟
- کودکان را چگونه با طبیعت آشنا کنیم؟
- باغبانی و آشنایی با گیاهان چه پیامدهایی برای کودکان خواهد داشت؟
- مراحل آشنایی کودک با باغبانی و گیاهان چیست؟
زندگی شهری و دوری از طبیعت و گیاهان
قطعا همه ما خاطرات لحظات شیرین کودکی را به یاد میآوریم. لذت بازیهای کودکانه در طبیعت هیچگاه از ذهن ما بیرون نخواهد رفت. اما متاسفانه در دنیای امروز، کودکان ما با رشد شهرنشینی، کمتر از نسلهای گذشته با طبیعت انس گرفتهاند و از مواهب آن بی نصیب ماندهاند. بسیار مشاهده میشود که کودکان و نوجوانان بسیاری از وقت خود را صرف بازیهای کامپیوتری، تلفن همراه و تماشای برنامههای تلویزیون مینمایند و این موجب انتقال استرس به کودکان و بسیاری از مشکلات روحی خواهد شد.
یکی از انواع هوش در تعریف هوشهای چند گانه هوارد گاردنر، هوش طبیعی میباشد . این گونه افراد که از هوش طبیعی برخوردار هستند به زندگی دیگر موجودات زنده علاقه نشان میدهند و نسبت به آن کنجکاو هستند. همانطور که میدانید، کودکان به دلیل طبیعت کنجکاو خود بسیار به قرار گرفتن و گذراندن وقت خود در طبیعت علاقهمند هستند و چیزهای بسیاری فرا میگیرند. گردش های علمی در فضاهای باز و اکوسیستمها برای پرورش هوش آنها بسیار مفید است.
یکی از آسانترین راههای ارتباط کودکان با طبیعت، باغبانی است. تحقیقات و تجربیات نشان دهنده این موضوع است که کودکانی که از اوایل سالهای زندگیشان خود به باغبانی پرداختهاند و یا شاهد باغبانی پدر و مادرشان بودهاند، از سلامت روانی بالاتری برخوردار بوده و نیز در بزرگسالی ارتباط بهتر و مثبتتری با محیط برقرار میکنند.
باغبانی و کاهش وزن!
نتایج مطالعات نشان میدهد که ارتباط کودکان و نوجوانان با طبیعت و فعالیت های باغبانی در فضای خارج از خانه، به حفظ سلامت و جلوگیری از چاقی کودکان کمک میکند. نتیجه تحقیقات دانشمندان علم روانشناسی و کارشناسان علوم تربیتی حاکی از آن است که کودکانی که در محیط طبیعی سرگرم یک فعالیت مربوط به طبیعت مانند کاشتن بذر، نگهداری از گل و گیاه هستند و رشد میکنند، دارای خلاقیت بیشتر، اعتماد به نفس، مهارتهای فردی و نکات مثبت اخلاقی بیشتری نسبت به کودکان دیگر هستند. از خصوصیات رفتاری و اخلاقی این کودکان در سنین نوجوانی و جوانی میتوان، صبور بودن و آرامش داشتن، باور به این که به هر چیز فرصت بدهند و انتظارات خارج از منطق نداشته باشند و احترام به طبیعت را نام برد.
به گزارش ایرنا از روزنامه دیلی میل، این مطالعه که توسط محققان دانشگاه کالیفرنیا انجام شد، حاکی از آن است که کودکان دارای اضافه وزن، در صورتی که فعالیت باغبانی داشته باشند احتمال کاهش وزن در آنها نسبت به کودکان دیگر بیشتر است. همچنین مورد جالب دیگر این است که به گفته محققان، در مدارسی که باغبانی به کودکان آموزش داده میشود، تعداد دانش آموزان چاق کمتر خواهد بود.
با توجه به نتایج این مطالعه که در مجله Journal of Nutrition Education and Behavior انتشار یافته است، دانش آموزانی که در کلاس های باغبانی شرکت نمودهاند سلامت آنها را تقویت کرد. به نظر محققان، یادگیری آموزههایی در کلاسهای باغبانی در ارتباط با خوراکیهای سالم همانند استفاده از سبزیجات تازه در تغذیه مناسب کودکان و کاهش وزن آنها نقش بسیار موثری دارد. همچنین باغبانی فرصت بسیار مناسبی برای فعالیت فیزیکی کودکان خواهد بود.
متاسفانه با تغییر شیوه زندگی انسان و زندگی کودکان شهرهای بزرگ که در اکثریت در آپارتمانها و برجها ساکن هستند ، فضای کافی برای داشتن یک باغچه شخصی وجود ندارد. در چنین شرایطی توصیه روانشناسان بر این است که بهترین روش برای بهبود این مشکل این است که در این محیط ها والدین گلدانها یا باغچههای گلدانی برای کودکان تهیه کرده تا آنان نیز با رشد طبیعی گیاهان آشنا شوند.
طبق نظر یکی از متخصصان روان شناسی، بسیاری از کشورهای پیشرفته دنیا، با توجه به معضل کمبود باغچه و فضای طبیعی شهری، اقدام به احداث مدارس باغبانی برای کودکان نمودهاند. دانش آموزان این مدارس باغبانی از سنین بیشتر از 5 سال، شروع به باغبانی کردن و رسیدن به امور باغچه میکنند. در چنین شرایطی این کودکان میآموزند که به چه صورت یک باغچه شخصی برای خود بوجود بیاورند و چگونه از آن مراقبت نمایند. نتیجه این روش این است که کودکان علاوه بر اینکه بسیاری از مهارتهای باغبانی از قبیل مشاهده رشد گیاهان، نگهداری از گیاه، آماده کردن زمین، آبیاری و… را میآموزند، اطلاعاتشان در مورد تغذیه افزایش یافته و همچنین ذوق تغذیهای آنها افزایش مییابد. در ادامه نتایج تحقیقات محققان و دانشمندان نمایانگر این مطلب است که کودکان آموزش یافته در مدارس باغبانی به لحاظ بهداشت روانی در سطح بالاتری به سر برده و همچنین مهارتهای فراوانی در زندگیشان بدست میآورند. این کودکان از طریق تجربه کردن باغبانی و حس زیبای طبیعت، دانش زیادی در مورد گیاهان و رشد آنها به دست خواهند آورد. همچنین کودکانی که با گل، گیاه و طبیعت سر و کار دارند احساس مسئولیت بیشتری پیدا کرده و بلوغ فکریشان نیز افزایش مییابد.
باغبانی، شبیه سازی خوبی برای زندگی است. کودک با زندگی و حیات و روند رشد یک دانه تا درخت آشنا میشود. باغبانی، کودک را محافظ محیط زیست و القا کننده احترام به طبیعت که تا سنین بزرگسالی ادامه پیدا میکند، میگرداند.
باغبانی کودکان چه نتایجی در پی دارد؟
- خلاقیت کودک شکوفا خواهد شد.
- کودک برای ارتباط با خودش فرصت پیدا کرده و همچنین آرامش روانیاش نیز افزایش مییابد. نتیجه این موضوع تمرکز کودک بیشتر خواهد شد.
- حس ارزشمندی در کودک بوجود خواهد آمد
- هماهنگی با طبیعت و محیط
- کودک با زندگی،حیات و روند رشد موجودات زنده آشنا خواهد شد.
- فضای مناسب برای کار تیمی و گروهی است.
- هدفمند بودن فعالیت که باعث اشتیاق بیشتر و پیگیری میشود
- در باغبانی هر 5 حس فعالیت دارد و همه اعضای بدن فعال هستند.
- احساس مسئولیت در کودکان افزایش خواهد یافت
- رشد مهارتهای اجتماعی،رفتاری و اخلاقی
- احترام به طبیعت
- ایجاد علاقه برای خوردن میوهها، سبزیجات در مقابل تنقلات
- مشارکت در ارتباط با دانش و احساسات
- تلاش برای حفظ محیط زیست
حالا چطور کودکان را با گیاهان و باغبانی آشنا کنیم؟
همه این مزایا و خوبیهایی که در مورد باغبانی کودکان و ارتباط آنها با گل و گیاه بیان شد، نیازمند آماده سازی بسترهایی است که توسط والدین ایجاد گردد. والدین میتوانند با خرید گلدان، کودکان را تشویق به این کار کنند. همراهی والدین و حمایت آنها برای کودکان، جهت شروع و ادامه کار میباشد. باید به این نکته دقت کرد که مطابق توصیه متخصصان روانشناسی، پدر و مادر پس از ایجاد فضای مناسب و مطلوب جهت باغبانی و نگهداری گل و گیاه به کودکانشان طریقه رشد و نگهداری از گیاهان را نیز بایستی آموزش دهند. باید توجه نمایید که کودکان خود را محدود نکنید تا توانایی خلاقیت خود را شکوفا کنند. این بدان معنی است که والدین در صورتی که با تخریب باغچه کوچکشان روبرو شدند صبوری به خرج دهند تا پس از دیدن نتیجه کارشان، در آینده عملکرد و رفتار بهتری با گیاهان خواهند داشت.
از کجا شروع کنیم؟
بهتر است در ابتدا به کودک خود، مرحله پراکندن دانه توسط گیاه را شرح دهید. به او توضیح دهید که گیاه، از یک دانه کوچک بوجود میآید و در همان دانه کوچک تمامی اجزای گیاه به صورت نابالغ قرار دارد. توضیح دهید که ساقه و برگها درون دانه قرار دارند که بهتدریج رشد میکنند. به فرزندتان بیاموزید که پراکندن و کاشت دانه میتواند به طرق مختلف، از قبیل آب، حیوانات،باد، پرتاب کردن دانه توسط گیاه و روی زمین اتفاق بیفتد. هنگامی که این دانهها درون خاک قرار گیرد، جوانه میزنند و به آرامی رشد میکنند.
در صورتی که دسترسی به باغچه یا فضای سبز در محل زندگی خود ندارید، اقدام به تهیه گلدانهای زیبا نمایید تا در ذهن کودکان ایجاد علاقه نسبت به باغبانی و گیاهان نمایید.
دانهها و بذرها را همراه کودکان جمعآوری کنید. هنگامی که خارج از خانه هستید، دنبال دانهها بگردید و به کودکانتان بیاموزید کدام دانه متعلق به کدام درخت است.
در مرحله بعد به او توضیح دهید که اولین جوانه کوچکی که از خاک خارج میشود یک بذر است که دارای ساقه بسیار ظریف و شکننده، همراه با تعداد کمی برگ میباشد. عامل رشد این بذر نور خورشید و آب است که بهتدریج رشد میکند و بزرگ میشود. ساقه و ریشه قوی بوجود میآید و برگهای بیشتری روی گیاه نمایان میگردد.
با کودک خود درباره گیاهان گلدار صحبت کنید و مراحل بوجود آمدن گل را بیاموزید که پس از رشد کامل گیاه گلها شکوفه میزنند. توضیح دهید که رنگ و بوی گلها مختلف است و به آنها در عمل گرده افشانی کمک میکند و پس از گردهافشانی تولید دانه آغاز خواهد شد.
بوجود آمدن و تولید دانههای جدید، مرحله بعدی رشد یک گیاه میباشد و این چرخه دوباره ادامه پیدا کرده و زمانی که دانههای جدید آماده بودند، دوباره به طبیعت بازمیگردند تا گیاهان تازهای رشد کنند.
مقالههای سبزوانه را در مورد گل و گیاه در سایت اخبار رسمی مشاهده کنید.